Mijn kind straffen werkt niet!

Straffen en belonen zijn allebei een vorm van manipulatie. Het nadeel van beloningen geven is dat je kind het gevoel krijgt aan (hoge) verwachtingen te moeten blijven doen. Doet het dat niet, dan wordt het immers niet beloond of misschien juist wel gestraft. Je kind kan bang worden om te falen (hallo faalangst). En lukt iets niet, dan kan dit schaamte of een schuldgevoel opleveren (dag zelfvertrouwen). Door je kind te belonen, zal je kind gefocust zijn op de beloning en verliest het zo zijn intrinsieke motivatie en dat vind ik zo jammer!

Natuurlijk vindt ieder mens het fijn om geprezen te worden, maar doe je dit een keer niet bij je kind dan kan dit voor twijfels zorgen ("doe ik het wel goed, houden papa/mama nog wel van mij?"). 

Wil je je kind toch prijzen, roem dan altijd zijn inzet en nooit zijn prestatie! 

Goed en fout zijn oordelen. Iets is goed of iets is fout. Het krijgen van een schoolrapport kan daarom voor veel kinderen demotiverend werken. Ben je bewust van de woorden die je gebruikt. In plaats van dat je een tekening of knutselwerk "goed" vindt, kan je ook zeggen "waaw, jij hebt hard gewerkt" of je omschrijft op een enthousiaste toon wat je ziet "ik zie heel veel kleuren, een huis en een paard".

Even terugkomend op het oordelen (goed/fout). Wanneer je kind iets verkeerd heeft gedaan, kan je ook zeggen "vergissing!" of (bv bij een tekening die volgens je kind mislukt is) "het is niet fout gedaan het is alleen anders geworden dan je gedacht had" of gewoonweg vragen hoe je kind aan (bv) een bepaald antwoord is gekomen i.p.v. het direct als "fout" te betitelen. Enkele woorden in je communicatie veranderen, doet al veel voor je kind!

Nog even over straffen. Wat je kan doen, is je kind een keuze geven (het ervaart dan ruimte en vrijheid) en hier een consequentie aanhangen. Je kind leert op deze manier dat het zelf zijn keuze mag maken, verantwoordelijkheid voor zijn keuze neemt maar dat hier ook een consequentie aan vasthangt. Bepaal eerst voor jezelf wat je doel is: bv het opruimen van speelgoed voor het avondeten. Je kan je kind de keuze geven 1. de kamer opruimen voor het avondeten en dan na het eten samen gezellig op de bank gaan zitten of 2. de kamer niet opruimen voor het avondeten (dan wel direct na het eten opruimen) en dan na het eten direct naar bed.

Er wordt nogal eens gesuggereerd dat je vervelend gedrag moet negeren. Hier kan je over discussiëren. Het hangt mede af van de leeftijd van je kind en welk gedrag het vertoont (en waarom het dit doet). Onder elk gedrag zit een bepaalde behoefte. Ga je negatief gedrag van je kind negeren, dan negeer je dus ook deze onderliggende behoefte. Probeer daarom liever te achterhalen welke behoefte er achter het vervelende gedrag van je kind schuilt. Je kind voelt zich dan om te beginnen al gezien en gehoord. Je kind dat zit te jengelen omdat het moe is, zal blijven jengelen totdat jij begrijpt dat het graag even op de bank of in bed wilt liggen. Negeer je dit gejengel, dan wordt het van kwaad tot erger en maakt dit de stemming bij jullie beiden er niet beter op.

Sommige regels die je in huis hanteert, kunnen regels zijn waarmee je zelf bent opgevoed. Uit automatisme zul je ze ook binnen je gezin (blijven) hanteren. Kijk of je zelf blij wordt van deze regels en pas ze zo nodig aan al dan niet in samenspraak met je kinderen. Geef ze (afhankelijk van hun leeftijd) een stem, maar jij als ouder beslist uiteindelijk.

Zeker als je tieners in huis hebt, kan het fijn zijn om rekening te houden met hun wensen, deze in ieder geval serieus te nemen en te overwegen. Soms is het, van beide kanten, water bij de wijn doen. En je kind zal zich eerder aan afspraken houden (bv tijdstip van thuis komen) als het hier zelf een stem in had, dan dat dit werd opgelegd door jou als ouder (excentrieke motivatie).

Sommige ouders zijn autoritair in de omgang met hun kind. Let wel: autoriteit mag (moet) je hebben, je autoritair gedragen is wat anders! Deze ouders verwachten dat hun kind hun autoritair gedrag accepteert ("ik ben de ouder en jij bent kind": ja dat klopt, maar je kind is net zo veel waard als jij bent. Zou jij dergelijk autoritair gedrag van bv je partner accepteren? Ik denk van niet. Waarom zou jouw kind dit gedrag dan van jou moeten accepteren, omdat het "maar" kind is?). Vooral nieuwetijdskinderen lopen hier thuis en op school tegenaan. Mijn zoontje ook. Hij accepteert autoriteit, maar gedraag je als volwassene (in welke rol dan ook) niet als een autoritair iemand, want dan gaat hij steigeren. En terecht.